Laudatio Dyab Abou Jahjah

Het is een memorabele dag, eerwaarde ‘t Zallers.

Obama in Waregem en niet veel later Dyab Abou Jahjah in Gent, dat zie je maar één keer in je leven. Meneer Abou Jahjah, uw prijs kost ook veel belastinggeld maar bij nader inzien had het toch nog wel wat meer gemogen. Als er één ding is dat we vandaag van de Amerikanen kunnen leren is dat je nooit te bescheiden moet omgaan met het geld van de staat. Maar laat ons vanavond niet meedoen met het gepeupel en sakkeren over de staatsfinanciën. Het geld wordt trouwens zowel voor Obama als voor u ingezet voor een hoger en nobeler doel: wereldvrede.

Wat heeft ons jong geweld vandaag de dag te leren aan de grijze bisschoppen van de vrijzinnige kerk die pretenderen het vrijzinnig bewustzijn te bewaren? Respect voor hun traditie, verdomme! Want wij gaan er hen allicht van gaan verdenken dat ze die vergeten zijn.

‘t Zal Wel Gaan kent dit jaar de Geuzenprijs toe aan Dyab Abou Jahjah omdat wij ervan overtuigd zijn dat zolang bepaalde gemeenschappen structureel uit ons onderwijs, onze arbeidsmarkt en het democratisch debat geweerd worden, het werk van de vrijzinnigheid nooit beëindigd kan zijn.

Want waar staan wij vrijzinnigen voor? Bestaat onze erfenis uit de loutere metafysische ontkenning van God? Welaan dan! Het zijn precies gouden tijden voor de filosofen want voor het eerst in lange tijd geeft het maatschappelijk debat een moer om deze discussie. Wij hebben dan wel ongelofelijk veel belastinggeld gekregen om een evenement te organiseren, ter ere van het niet-bestaan van God. Nietzsche, de arme man, hij had hier enkel van kunnen dromen.

Bij mijn weten kent het vrijzinnig gedachtegoed ook een positieve boodschap, anders zou ik hier vandaag niet staan. Wij beroepen ons deels op de erfenis van de Verlichting, die de autoriteit afwijst en vertrouwen vestigt in het rationele denken van de mens. En in het geloof dat élke mens rationeel kan denken. Wij beroepen ons op de leuze van de Franse Revolutie, het credo van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Wij beroepen ons op de Antieke traditie, die gelooft dat de dialoog tussen vrije en gelijke burgers ons dichter bij de waarheid brengt – en niet het gehoorzamen van de autoriteit. Wij geloven samen met hen dat het dialogeren zelf ons tot betere burgers maakt.

Maar wat betekent dat, als een deel van de bevolking hier geen toegang tot heeft? Wij kunnen als vrijzinnigen niet toelaten dat gemeenschappen structureel worden uitgesloten van het maatschappelijk debat – als wij niet willen dat onze boodschap hol klinkt. Want moeten wij dan toegeven dat enkel wij en anderen niet rationeel zijn? Of moeten wij dan roepen “Vrijheid, gelijkheid maar het broederschap laten we achterwege?”. Zoals Manu, een lid van ons én een van de belangrijkste verdedigers van die leuze zegt: “er kan geen vrijheid en er kan geen gelijkheid zonder broederschap bestaan, dat is een utopie, want het zijn uw broeders die deze rechten voor u moeten waarborgen!”.

Of moeten wij dan maar meteen alle waarden van het Antieke denken overnemen en zeggen dat maar een deel van de mensen burgers zijn – en de rest slaven en barbaren? Dat lijkt mij de meest gangbare trant van ons maatschappelijk beleid momenteel: de vreemdeling als barbaar beschouwen. Maar tegelijkertijd gaan wij ervan uit dat onze vrijzinnige idealen voor iedereen zijn, dat ze aanspraak maken op een soort universaliteit. Een onderscheid tussen burgers en barbaren is hier niet mee te verenigen.

Daarom, dames en heren, steunen wij vandaag Dyab Abou Jahjah. Om onze eigen bisschoppen eraan te herinneren dat het debat rond euthanasie niet het grootste en niet het moeilijkste debat is in het Vlaanderen van vandaag, maar dat van de barbaar, die al decennialang probeert aanspraak te maken op zijn burgerrechten. Wij steunen Dyab Abou Jahjah ook omdat wij het een schande vinden dat mensen bij het horen van zijn naam nog steeds het woord terrorist in de mond nemen. De belangrijkste verdediger van je tegenstanders verketteren – is een welgekende manipulatieve truc die gebruikt wordt door mensen die alles te verliezen hebben bij een kritische stem.

Een kritische stem en geen terrorist. Als oprichter van de Arabisch-Europese Liga heeft Abou Jahjah woelige jaren achter de rug. Want op het moment van al de publieke media-aandacht werd vergeten waarvoor hij op de barrières stond: een toegenomen moslimhaat na 9/11, het Vlaams Belang dat de tweede grootste partij in Vlaanderen was en een Antwerps politiekorps waarvan 1 op 3 politiemensen racistisch was.

U herinnert zich vast nog wel de reactie van de AEL: gekleurde mannen in het zwart die patrouilleerden om racistische acties van de politie op camera vast te leggen. Wij herinneren ze ons op die manier omdat de mannen met een wit hemd door de krantenredacties uit de foto’s geknipt werden. De media stelt immers nooit teleur. Wat toen gepercipieerd werd als een terroristische daad die een bedreiging vormt voor onze rechtsstaat is volgens ons een kritische daad die de illusie opheft dat ons rechtsapparaat naar behoren zou werken.

De geschiedenis bevestigde het gelijk van de AEL dan ook op het moment dat Dyab Abou Jahjah opgepakt werd na de rellen in Borgerhout. Die rellen kwamen er na een zoveelste racistische moord, deze keer op een Marokkaanse leraar. Van korpschef Luc Lamine leren wij pas achteraf dat Dyab de gemoederen eigenlijk kwam bedaren. Maar wat wij toen zagen was een man die agressief stond te roepen tegen de uitvoerende macht waarna de politie traangas spoot. Ook hier stelt de media niet teleur want achteraf leren we dat er éérst met traangas gespoten werd en dat Abou Jahjah pas daarna kwaad van leer was gestoken tegen de korpschef.

Alsof dat dit dan niet genoeg was zou ook de rechtszaak achteraf elke patriot aan het huilen moeten brengen. Op basis van één enkele onbetrouwbare getuigenis van een agent die zich een straat verder bevond én een rechtsdossier dat enkel elementen à charge en geen enkel à decharge bevatte, werd Abou Jahjah in eerste aanleg veroordeeld tot 1 jaar cel en 5000 euro boete wegens het ophitsen van de menigte. Pas na het onderzoekswerk van journalist Ludo De Witte wordt hij in beroep vrijgesproken, omdat het dossier partijdig is en op geen been steunt.

Beste meneer Abou Jahjah, van u hebben wij geleerd dat de onpartijdigheid van de rechter een illusie is als het op migranten aankomt en dat het racisme in Vlaanderen veel groter en geïnstitutionaliseerder is dan dat we zelf vermoeden. Dank u daarvoor, want onze ogen moesten dringend geopend worden. Wij lauweren u vandaag omdat wij uw waarden omtrent universeel burgerschap delen. Voor ons zijn dat vrijzinnige waarden, waarvan wij iedereen die ze mee helpt realiseren een warm hart toedragen.

U krijgt een Geuzenprijs die herinnert aan de 16e eeuwse protestanten die het Katholieke keurslijf van zich afwierpen en die de spotnaam ‘Geus’ met trots droegen in hun verzet. Vanaf vandaag bent ook u officieel een Geus. Ik hoop dat u ook onze titel met trots verder zal dragen en niet vergeet waarom we u hem geven: omdat wij willen dat u uw strijd voor een ware democratie verderzet.